OSIOŁ (magarac, tovar)

Osioł jest ssakiem z rodziny koniowatych o charakterystycznej dużej głowie, długich uszach oraz cienkim ogonie zakończonym kitą. Ludzie udomowili go szybciej niż konia, na co z pewnością niemały wpływ miały niewielkie wymagania pokarmowe tego ssaka oraz umiejętność radzenia sobie nawet przy ograniczonym dostępie do wody. Pierwszy informacje o wykorzystywaniu osła przez człowieka mają zresztą już około sześciu tysięcy lat i pochodzą z Doliny Nilu to zaś potwierdza, że niewielkie wymagania zwierzęcia mogły mieć wpływ na wzrost zainteresowania nim.

Osioł od stuleci pomagał człowiekowi wykorzystywany przede wszystkim jako zwierzę juczne, jego odporność sprawiała bowiem, że nadawał się do noszenia lub ciągnięcia całkiem dużych ładunków. Niekiedy osioł stawał się również środkiem transportu, trudno jednak było przekonać go do szybkiego poruszania się po nieznanym sobie terenie, korzystano więc z tej alternatywy jedynie wówczas, gdy trudno było już o jakiekolwiek inne rozwiązanie zastępcze. Dziś osłom przydziela się znacznie szlachetniejsze zajecie, coraz częściej są bowiem zwierzętami wykorzystywanymi w pracy terapeutycznej z chorymi, która w medycynie określana jest mianem onoterapii. Osioł jest mniejszy od konia, towarzyski, ciekawski, a do tego mniej płochliwy niż koń, sprawdza się więc znakomicie nawet podczas zajęć z małymi i bardzo nieufnymi dziećmi. 

Choć jest zwierzęciem od dawna służącym człowiekowi, a historia zna wiele przykładów jego wierności, w literaturze ludowej i tak zwanej ogólnej świadomości nie cieszy się najlepsza opinią. W języku polskim jest symbolem uporu (często pozbawionego sensu i logicznego uzasadnienia), a także głupoty, choć utarte zwroty językowe akcentują również ciężką pracę, którą wykonuje (i tu jednak zwracając uwagę na to, że praca ta wykorzystywana jest przez innych, a osoba, która ją wykonuje nie ma z tego powodu szczególnie dużych zysków).

Również w Chorwacji, gdzie często korzystano z pomocy osła, w powiedzeniach ludowych i języku potocznym nie ma on najlepszej opinii, a powiedzenie o innym człowieku „Magarac” (osioł) nie może być uznawane za komplement. Sprawiedliwość osłom oddaje jedynie pochodzące z Bośni powiedzenie - Pametniji su čovjek i magarac od samog čovjeka (Człowiek i osioł są mądrzejsi od samego człowieka)